0

Pętla jest najstarszą z lotniczych figur akrobatycznych. By wykonać pętlę, należy zatoczyć krąg w pionie, w jednej płaszczyźnie. Zaś sterowanie maszyną podczas wykonywania pętli ogranicza się wyłącznie do użycia drążka sterowego, a także steru wysokości sprzężonego z tymże drążkiem. Wyróżniamy dwa rodzaje pętli. Są to: pętla klasyczna i pętla odwrócona. W pierwszej odmianie, pętli klasycznej, głowa pilota powinna być skierowana do środka zataczanego podczas manewru kręgu. Zauważamy tu przeciążenia dodatnie. W drugiej odmianie, pętli odwróconej, nazywanej również pętlą plecową, głowa pilota powinna być skierowana na zewnątrz zataczanego podczas manewru kręgu. Zauważamy tu przeciążenia ujemne. Warto zwrócić uwagę na fakt, kiedy odnotowuje się największe przeciążenia. Otóż występują one w chwili rozpoczynania pętli i w chwili zakończenia tejże. Jakie maszyny mogą wykonywać pętlę? Samoloty i szybowce, pod warunkiem, że zostały odpowiednio przystosowane, oraz niektóre śmigłowce.

Stanisław Ackerman, jeden z najznakomitszych polskich pilotów samolotowych i szybowcowych, uznawany jest za twórcę figury określanej mianem „Pętli Ackermana”. Wraz z pochodzącym z Inowrocławia pilotem, Tadeuszem Śliwakiem, stworzył innowacyjną lotniczą figurę akrobatyczną. Owa zespołowa figura polegała na dokładnym zbliżeniu się w powietrzu dwóch szybowców lecących na siebie i wykonujących pętlę. W efekcie szybowce te miały zetknąć się ponad ziemią kółkami podwozi. Ackerman i Śliwak pozostają niedościgłymi mistrzami: do tej pory nikomu nie udało się powtórzyć tego wyczynu.

Z kolei Piotr Niestierow, lotnik rosyjski, 9 września 1913 nad lotniskiem w Kijowie jako pierwszy w historii lotnictwa wykonał tak zwaną „martwą pętlę”. Nazwa ta powstała na mocy przekonania, iż żaden pilot nie jest w stanie przeżyć podobnej figury, gdyż grozi ona urwaniem się płatów. Aby dokonać, jak się zdawało, niemożliwego, Niestierow posłużył się drewnianym dwupłatowcem, Nieuport IV G (70 KM). Uniósł się na wysokość ośmiuset lub nawet tysiąca metrów, po czym wyłączył silnik. Zaczął opadać, lecz na wysokości sześciuset bądź siedmiuset metrów ponownie włączył silnik, wyrównał lot i stromo wzniósł samolot. Wykonawszy pionową pętlę, zaczął pikować. Następnie raz jeszcze wyłączył silnik i wylądował spiralnym lotem. W ten sposób w pionowej powierzchni zatoczył koło. W ślady Niestierowa poszedł częściowo lotnik francuski, Adolphe Pegoud, i to jego okrzyknięto na Zachodzie twórcą „martwej pętli”. Nieścisłości wywołały lawinę komentarzy. Sam Pegoud przyznawał, że wykonał w powietrzu nie pętlę, a rozciągniętą łacińską literę S. Za racją swego rodaka opowiedział się radziecki lotnik Mahomed Tołbojew. Twierdził on, iż Francuz nie wykonał „martwej pętli”, a jedynie „pętlę skośną”, czyli taką, która osiąga kąt 45 stopni, 30 stopni. W rezultacie Pegoud mógł poszczycić się wykonaniem zakrętu poziomego, zaś autorstwo dyskusyjnego manewru, prostej pętli pionowej, winno się przypisać właśnie Niestierowi.

„Martwą pętlę” powtórzył Polak, porucznik Jan Nagórski, który 17 września 1916 roku wykonał tę figurę na latającej łodzi Grigorowicz M-9. Nagórskiego uznaje się za kolejnego pioniera w lotnictwie, bowiem była to pierwsza pętla z wykorzystaniem tego typu maszyny.